آیین‌نامه چیست
تاریخ : 1384.04.08
وزارت کشور
هیأت‌وزیران درجلسه مورخ 1384.3.18 بنابه پیشنهاد مشترک وزارتخانه‌های راه و
ترابری و کشور و به‌استناد بند (4) ماده (18) قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی
دولت ـ مصوب 1380 ـ، آیین‌نامه راهنمایی ورانندگی را به شرح ز یر تصویب نمود:
آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی
فصل اول - تعریف‌ها
ماده 1- اصطلاحاتی که در این آیین‌نامه، دستورالعمل‌ها و پیوست‌مربوط به کار رفته
اند، دارای معــانی‌مشروح زیر می‌باشند:
1 ـ آزادراه:
آزادراه به راهی گفته می‌شود که حداقل دارای دو خط اتومبیل رو و یک شانه حداقل به
عرض سه متر برای‌هر طرف رفت و برگشت بوده و دو طرف آن به نحوی محصور بوده و در
تمام طول آزادراه از هم کاملامجزاباشد و ارتباط آنها با هم تنها به وسیله راههای
فرعی که از زیر یا بالای آزادراه عبور کند تأمین شود و هیچ راه‌دیگری آن را قطع
نکند.
2ـ ابطال گواهی‌نامه:
سلب اعتبار قانونی گواهی‌نامه رانندگی.
3ـ اتومبیل:
هرنوع خودرو که لااقل دارای دو چرخ در جلو و دو چرخ دیگر در عقب بوده و برای حمل
بار یا انسان به‌کار رود.
نمونه سوالات آیین نامه راهنمایی و رانندگی با جواب pdf
نمونه سوالات آیین نامه راهنمایی و رانندگی با جواب
4ـ اتومبیل آموزشی:
خودرویی است که برای آموزش رانندگی اختصاص داده شده و باید دارای دو پدال کلاچ و
دو پدال ترمز،دو آیینه، تابلوی ویژه روی سقف و علا یم مشخص روی بدنه و متعلق و یا
تحت پوشش یکی ازآموزشگاه‌های مجاز آموزش رانندگی باشد.
5 ـ اتومبیل مدارس:
خودرویی جمعی است که برای رفت و آمد دانش آموزان مدارس اختصاص داده شده است و
دارای رنگو علایم مشخص کننده می‌باشد.
6ـ ارتفاع چراغ:
فاصله مرکز چراغ خودرو بدون بار یا مسافر تا کف راه.
7 ـ اعتبار برگ معاینه فنی:
زمان درج شده در متن برگ معاینه فنی وسیله نقلیه است.
8 ـ اوراق کردن وسیله نقلیه:
عبارت است از جدا کردن قطعات اصلی وسیله نقلیه، امحای شماره‌های شناسایی (درمورد
شاسی بهصورت برش) و بریدن سقف یا ستون‌های اتاق و یا پرس اتاق آن و فک و اخذ
پلاک‌ها و ابطال اسناد مربوط.
9ـ ایستادن:
ایست وسیله نقلیه در زمان کوتاه.
10 ـ ایستادن ممنوع (توقف مطلقا ممنوع):
ایست وسیله نقلیه برای هر مدت ممنوع است.
11 ـ بارکش:
هرنوع خودرویی که برای حمل بار ساخته شده است و دارای انواع زیر است:
الف - کامیون:
وسیله نقلیه موتوری باری که قسمت بارگیر آن به صورت پیوسته به کشنده متصل است.
کامیون‌ها به طورکلی با وضعیت حداقل دو محور وجود داشته و ظرفیت حمل 6 تن بار و
بیشتر دارند.
الف ـ 1:
کامیون اتاق دار:
کامیونی که حداکثر ارتفاع دیواره مقاوم اتاق بار آن از کف اتاق 1.5 متر باشد.
الف - 2 ـ کامیون لبه دار:
کامیونی که حداکثر ارتفاع دیواره مقاوم اتاق بار آن از کف اتاق 80 سانتیمتر باشد.
الف ـ 3 ـ کامیون تیغه دار:
کامیونی که قسمت بار آن به وسیله تیغه‌ای طولی به دو نیمه مساوی تقسیم شده باشد.
الف ـ 4 ـ کامیون کفی:
کامیونی که قسمت بار آن دیواره نداشته باشد.
الف ـ 5 ـ کامیون سقف دار (مسقف):
کامیونی که قسمت بار آن به صورت محفظه سرپوشیده ساخته شده است.
الف ـ 6 ـ کامیون یخچال دار:
کامیون سقف داری که قسمت بار آن دارای تجهیزات سرد کننده باشد.
الف ـ 7 ـ کامیون تانکر (باری مخزنی):
کامیونی که قسمت بار آن به صورت مخزن بسته و برای حمل انواع مایعات ساخته شده
است.
الف ـ 8 ـ کامیون بونکر:
کامیونی که قسمت بار آن به صورت مخزن بسته و برای حمل انواع جامدات شکل پذیر
(فله) ساخته شده‌است.
الف ـ 9 ـ کامیون مخلوط کن (میکسر):
کامیونی که قسمت بار آن به صورت مخزن بسته و دارای دستگاه مخلوط کن باشد.
الف ـ 10 ـکامیون کمپرسی:
کامیون اتاق داری که تخلیه بار آن به وسیله دستگاه کمپرس اجام می‌شود.
الف ـ 11 ـ کامیونت:
به دو صورت زیر وجود دارد:
11-1- خودروی ون باربری:
وسیله نقلیه موتوری باری است که اتاق راننده و اتاق بار به صورت دو محفظه جداگانه
و بر روی یک‌شاسی باشد و مجموع وزن وسیله نقلیه و ظرفیت حمل بار آن از 3.5 تن تا
کمتر از 5 تن است.
11-2 - لوری:
وسیله نقلیه موتوری باری است که اتاق راننده و اتاق بار به صورت دو محفظه جداگانه
و بر روی یک‌شاسی باشد و مجموع وزن وسیله نقلیه و ظرفیت حمل بار آن از 5 تن تا
کمتر از 6 تن است.
الف ـ 12 ـ کشنده:
وسیله نقلیه ایست که یدک و یا نیمه یدک را به دنبال خود کشیده و به حرکت در
می‌آورد.
الف ـ 13 - وانت دو کابین:
وسیله نقلیه موتوری دو منظوره که اتاق راننده و سرنشینان و اتاق بار به صورت دو
محفظه جداگانه باشد وبرای حمل بار و اشخاص به کار می‌رود.
الف ـ 14 ـ وانت یک کابین:
وسیله نقلیه موتوری که اتاق راننده و اتاق بار به صورت دو محفظه جداگانه و بر روی
یک شاسی باشد وبرای حمل بار ساخته شده و مجموع وزن خودرو و ظرفیت حمل بار آن کمتر
از 3.5 تن است.
ب - تریلر (یدک):
عبارت از وسیله نقلیه است که با یک وسیله نقلیه موتوری کشیده می‌شود.
پ - نیمه تریلر (نیمه یدک):
عبارت از یدکی است که به یک وسیله نقلیه دیگر به طوری متصل می‌گردد که بخشی از وزن
بار آن به‌وسیله کامیون یا کامیون‌های کشنده حمل می‌شود.
12 ـ برگ یا برچسب معاینه فنی:
گواهی انجام معاینه فنی که از سوی ستادهای معاینه فنی خودرو یا مراکز فنی مجاز
صادر و برگه به‌درخواست کننده تحویل و برچسب به سمت راست شیشه جلو الصاق می‌گردد.
13 ـ بزرگراه:
راهی است که حداقل دارای دو خط عبور در هر طرف بوده و ترافیک دو طرف آن به وسیله
موانع فیزیکی‌از هم جدا شده باشد و به طور معمول دارای تقاطع‌های غیر همسطح است.
بزرگراه می‌تواند تعداد معدودی تقاطع همسطح کنترل شده داشته باشد.
14 ـ پلاک:
قطعه فلزی است با ابعاد، طرح و رنگ‌های زمینه مختلف که شماره روی آن حک می‌شود و
انواع آن‌عبارتند از:
شخصی، دولتی، عمومی، سیاسی، سرویس، کنسولی، نظامی- انتظامی، تعمیری، گذر
موقت، بین‌المللی ،ترانزیت، کشاورزی - عمرانی و ویژه.
15 ـ پلاک غیر مجاز:
پلاک‌های غیر مجاز عبارتند از:
الف - پلاکی که به موجب آگهی قبلی معاونت راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی جمهوری
اسلامی ایران،که از این پس در این آیین‌نامه به اختصار راهنمایی و رانندگی گفته
می‌شود، باید تجدید گردد.
ب - پلاکی که در کشور خارجی روی وسیله نقلیه نصب شده و پس از ورود به ایران با
وجود سپری شدن‌مدت اعتبار آن تعویض نشده باشد.
پ - پلاک بین‌المللی که برای مسافرت با اتومبیل به خارج از کشور از سوی راهنمایی و
رانندگی صادر و بهاتومبیل‌های پلاک داخلی داده می‌شود و استفاده از آن در کشور
ممنوع است.
ت - پلاکی که اشخاص در ارقام و مشخصات اولیه آن تغییر ایجاد کنند و یا پلاک وسیله
نقلیه دیگری به‌یک وسیله نقلیه الصاق گردد و یا برای آن پلاک تقلبی به کار برده
شود.
ث - پلاک دست ساز و دست نوشته‌ای که بدون مجوز راهنمایی و رانندگی به کار برده
می‌شود.
ج - پلاک خودرویی که با اعلام مراجع صلاحیت دار فرسوده اعلام می‌شود.
16 ـ پلیس راه:
واحدهایی از راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران که نظارت و
کنترل بر اجرای‌قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی در جاده‌های کشور دارند.
17 - پلیس مدرسه:
دانش آموز آموزش دیده‌ای که با لباس ویژه و تجهیزات تعیین شده از طرف مسؤوین مدرسه
برای عبورایمن دانش آموزان از عرض سواره رو راه‌ها مأمور می‌گردد.
18 - پیاده:
شخصی غیرسوار که بــدون استفاده از هیچ نوع وسیله نقلیه موتوری یا غیر موتوری حرکت
می‌نماید و یامبادرت به جا به جایی کالسکه، چرخ دستی، جامه دان، سبدهای چرخ دار
و مانند آن می‌نماید.
19 - پیاده رو:
بخشی جدا شده از خیابان که در امتداد آن واقع شده و برای عبور و مرور پیادگان
اختصاص یافته است.
20 - پیـــچ (قوس افقی):
انحراف مستقیم راه در سطح افق.
21 - ترافیک (شدآمد):
آمد و شد وسایل نقلیه و اشخاص و حیوانات در راه ها.
22 - تراموا (قطار خیابانی):
قطاری شهری است که به طور معمول در خطوط ریلی واقع در سطح سواره رو وسایل نقلیه
دیگر حرکت‌می‌نماید.
23 ـ تقاطع:
محدوده‌ای است که در آن دو یا چند مسیر به صورت همسطح یا غیر همسطح با یکدیگر
تلاقی می‌کنند.
24 - توقف:
ایست وسیله نقلیه در زمان طولانی بدون حضور راننده.
25 - توقف سنج (پارکومتر):
دستگاهی است که با انداختن سکه یا پرداخت حق توقف، استفاده از کارت‌های اعتباری
یا روش‌های‌دیگر، اجازه توقف را در زمان معین به خودرو می‌دهد.
26 - توقف ممنوع (پارکینگ ممنوع):
توقف وسیله نقلیه ممنوع است، جز برای سوار و پیاده کردن، مشروط به استقرار
راننده در پشت فرمان.
27 - توقیف گواهی‌نامه رانندگی:
اخذ و ضبط گواهی‌نامه رانندگی و محروم نمودن موقت دارنده از مزایای قانونی آن.
28 - جاده:
راه خارج از شهر برای عبور و مرور.
29 - جاده اصلی:
راهی است که در برخورد با راه دیگر به طور معمول عریض تر است و با نصب علایم
راهنمایی و رانندگی،اصلی تلقی می‌گردد.
30 - جاده خصوصی:
راهی که اشخاص یا مؤسسات برای کاربرد شخصی ساخته اند و استفاده دیگران از آن منوط
به اجازه‌مالک است.
31 - جاده فرعی:
راهی که از راه اصلی منشعب شده و یا به آن می‌پیوندد و به طور معمول کم عرض تر است
و با نصب علایم‌راهنمایی و رانندگی، فرعی تلقی می‌شود.
32 - چراغ توقف (چراغ ترمز):
عبارت از چراغ‌هایی است که هنگام به کار بردن ترمز پایی برای کاهش سرعت یا توقف به
کار می‌رود تاتوجه لازم را به استفاده کنندگان از راه در پشت سر وسیله نقلیه بدهد.
33 - چراغ جانبی جلو (چراغ‌های کوچک جلو):
عبارت از چراغ‌هایی است که حضور وسیله نقلیه و عرض آن را از سمت جلو نشان می‌دهد.
34 - چراغ جانبی عقب (چراغ‌های کوچک عقب):
عبارت از چراغ‌هایی است که حضور وسیله نقلیه و عرض آن را از سمت عقب نشان می‌دهد.
35 - چراغ جانبی وسایل نقلیه طویل:
عبارت از چراغ‌هایی است که در امتداد طول وسایل نقلیه طویل به کار می‌رود تا
رانندگان وسایل نقلیه‌دیگر قادر به تشخیص طول آن شوند.
این چراغ‌ها برای هر دو طرف در نظر گرفته شده و در قسمت عقب قرمز رنگ و در قسمت
جلو زرد رنگ‌می‌باشند و در حدود هر 3 متر از طول وسیله نقلیه نصب می‌شوند.
36 - چراغ دنده عقب:
عبارت از چراغی است که راننده وسیله نقلیه به کار می‌برد تا راه را به طرف عقب
وسیله نقلیه روشن کرده‌و به این ترتیب به دیگر استفاده کنندگان از راه اخطار نماید
که وسیله نقلیه در حال راندن به عقب بوده و یامی‌خواهد به عقب براند.
37 - چراغ رانندگی (نور بالا):
عبارتست از چراغ‌هایی که جلوی وسیله نقلیه را تا فاصله دور روشن می‌کند.
38 - چراغ راهنما:
عبارت از چراغی است که راننده وسیله نقلیه به کار می‌برد تا به دیگر استفاده
کنندگان از راه اخطار نمایدکه راننده قصد تغییر جهت به راست و یا چپ، گردش و یا
توقف را دارد.
39 - چراغ عبور (نور پایین):
عبارتست از چراغ‌هایی که جلو وسیله نقلیه را در فاصله نزدیک روشن می‌کند و موجب
خیره شدن چشمیا ناراحتی رانندگانی که از طرف مقابل می‌آیند و دیگر استفاده کنندگان
از راه نخواهد شد.
40 - چراغ مـه:
عبارت از چراغی است که در اتومبیل نصب شده و برای بهتر دیدن راه در هنگام مه و برف
و باران سیل‌آسا و گرد و غبار و مانند آن به کار می‌رود.
41 - چرخ فلزی:
چرخی است که محل تماس آن با سطح زمین فلزی باشد.
42 - حریم تقاطع:
محدوده‌ای است در تقاطع راه‌ها که به منظور سهولت حرکت و ایمنی تردد اختصاص
می‌یابد.
43 - حق تقدم عبور:
اولویت حق عبور وسیله نقلیه‌ای نسبت به وسایل نقلیه دیگر یا نسبت به پیادگان و
بالعکس.
44 - خط ایست:
خط کشی عرضی است که در ورودی تقاطع و به منظور تعیین مرز توقف وسایل نقلیه پیش از
گذرگاه پیاده‌بر سطح راه ترسیم می‌شود.
45 - خط تغییر سرعت:
نوعی خط عبور که خودروهای ورودی به مسیر اصلی یا خروجی از آن می‌توانند در طول
آن، سرعت خودرا برای همگرایی و یا واگرایی با جریان ترافیک افزایش یا کاهش دهند.
46 - خط عبور:
بخشی از سواره رو است که در طول مسیر، به عبور یک ستون وسیله نقلیه اختصاص یافته و
با خط کشی‌حدود آن مشخص می‌گردد.
یک راه می‌تواند در هر جهت یک یا چند خط عبور داشته که این خط‌های عبور از سمت
راست به چپ ازشماره یک به بالاشماره گذاری می‌شوند.
47 - خط عبور دوچرخه:
عبارتست از مسیر ویژه دو چرخه در سطح معابر که با تابلو، خط کشی و یا رنگ حدود آن
مشخص‌می‌گردد.
48 ـ خط کمکی:
خط عبوری است که به منظور تغییر سرعت، انجام حرکات گردشی و یا افزایش ظرفیت راه،
در کنار خط‌عبور ایجاد می‌شود.
49 - خط ویژه:
مسیری است که به وسیله خط کشی با رنگ متفاوت از خطوط دیگر و یا علایم و یا موانعی
از بقیه مسیرهامشخص گردیده و برای عبور و مرور یک یا چند نوع وسیله نقلیه اختصاص
دارد.
50 - خم (قوس عمودی):
انحراف مسیر مستقیم راه در سطح قائم.
51 - خودرو:
هر نوع وسیله نقلیه قابل حرکت در راه‌ها که نیروی محرکه آن از موتور باشد، به
استثنای وسایل نقلیه ریل‌رو و عبارتند از:
الف - سواری:
خودرویی است که برای حمل انسان ساخته شده و ظرفیت آن با راننده حداکثر 6 نفر است.
ب - سواری استیشن (سفری):
نوعی خودرو سواری است که فضای بار با فضای سرنشین یکسره باشد و ظرفیت آن با راننده
حداقل 7 وحداکثر 9 نفر است.
پ - سواری کار:
اتومبیلی است دو دیفرانسیل کمک دار با اتاق جدا از شاسی یا اتومبیلی که ظرفیت آن
با راننده بین 10 تا15 نفر باشد.
ت - اتوبوس:
هر نوع وسیله نقلیه موتوری مسافربری که ظرفیت آن با راننده و کمک راننده 27 نفر یا
بیشتر باشد.
ث - اتوبوس برقی:
اتوبوسی که نیروی محرکه آن به وسیله باتری یا نیروی برق تأمین می‌شود.
ج - اتوبوس دو طبقه:
وسیله نقلیه موتوری مسافربری که قسمت حمل مسافر آن در دو طبقه جداگانه روی هم و با
یک سازه‌مشترک بوده و ظرفیت آن با راننده حداقل 27 نفر است.
چ - مینی بوس:
خودروی مسافربری است که ظرفیت آن با راننده بین 16 تا 26 نفر می‌باشد.
ح - تراکتور:
نوعی خودرو است که برای کارهای کشاورزی، صنعتی و عمرانی مانند شخم زدن، حفاری،
بارگیری وکشیدن دنباله بند و غیره به کار می‌رود.
52 - خیابان:
راه عبور و مرور در محل سکونت و فعالیت مردم که عرض آن بیش از 6 متر باشد.
53 - خیابان اصلی:
راهی است که در برخورد با راههای دیگر عرض سواره روی آن بیشتر است و یا با نصب
علایم راهنمایی‌و رانندگی، اصلی تلقی شده و در غیر این صورت در سمت راست راه دیگر
قرار دارد.
54 - خیابان فرعی:
راهی است که در برخورد با راههای دیگر، عرض سواره روی آن کمتر است و یا با نصب
علایم راهنمایی‌و رانندگی، فرعی تلقی شده و در غیر این صورت در سمت چپ راه دیگر
قرار گرفته باشد.
55 ـ دستگاه تهویه:
به دستگاه‌هایی اعم از پنکه، کولر و یا بخاری گفته می‌شود که هوای درون وسیله
نقلیه را جا به جا و یادمای آن را کاهش یا افزایش دهد.
56 - راننده:
کسی که هدایت وسیله نقلیه موتوری و غیر موتوری و همچنین حرکت دادن حیوانات را به
صورت واحدیا گله و رمه بر عهده داشته باشد.
57 - راه:
عبارتست از تمامی سطح خیابان، جاده، کوچه و کلیه معابری که برای عبور و مرور
عموم اختصاص دادهمیشود.
58 - راه آهن:
ریــل‌های آهنی موازی ثابتی که قطار و وسایل نقلیه ریلی دیگر بر روی آن حرکت
می‌کنند.
59 - راه عمومی:
به راه‌هایی گفته می‌شود که برای عبور و مرور عموم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
60 - روز:
از طلوع تا غروب آفتاب.
61 - سازنده وسایل نقلیه:
شخص یا مؤسسه یا کارخانه‌ای که وسایل نقلیه‌ای را که مطابق آیین‌نامه باید شماره
گذاری شود می‌سازد،یا قطعات ساخته شده آنها را سوار (مونتاژ) می‌نماید.
62- ستاد معاینه فنی:
تشکیلات متمرکز برای برنامه‌ریزی، هدایت، نظارت و کنترل فعالیت مراکز فنی معاینه
خودرو و مراکزمعاینه فنی مجاز که از سوی شهرداری‌ها و سازمان راهداری و حمل و نقل
جاده‌ای ایجاد می‌گردد.
63 - سطح روشن:
در مورد چراغ‌ها عبارت از سطح قابل دیدی است که نور از آن منتشر می‌شود و در مورد
منعکس کننده نورعبارت از سطح قابل دیدی است که نور را منعکس می‌کند.
64 - شانه راه:
بخشی از بدنه راه است که در دو طرف خط‌های عبور رفت و برگشت قرار داشته و برای
توقف اضطراری‌وسایل نقلیه به کار می‌رود.
65 - شب:
از غروب تا طلوع آفتاب.
66 - شماره وسیله نقلیه:
عدد یک یا چند رقمی و حروفی که از طرف راهنمایی و رانندگی روی پلاک‌های ویژه منقوش
و در عقب وجلوی وسیله نقلیه نصب می‌شود.
67 - شناسنامه خودرو:
سندی است که مشخصات خودرو، مالک و نشانی کامل محل سکونت وی و تاریخ انتقالات و
تغییراتانجام شده از سوی راهنمایی و رانندگی در آن درج و به آخرین مالک تسلیم
می‌گردد.
68 - شیب (سربالایی - سرازیری):
تغییر تدریجی ارتفاع سطح تمام شده راه در امتداد طولی مسیر.
69 - ظرفیت وسیله نقلیه:
وزن بار یا تعداد مسافری که از طرف کارخانه سازنده با تأیید وزارت صنایع و معادن
برای وسیله نقلیه‌تعیین گردیده است.
70 - علایم:
هر نوع علامت عمودی و افقی مانند تابلو، چراغ راهنمایی و رانندگی، خط کشی، نوشته
و ترسیم، وهمچنین تجهیزات هدایت کننده، سوت و حرکت دست و غیره که به وسیله
مقامات صلاحیت دار برای کنترل‌و تنظیم عبور و مرور تعیین و به کار برده می‌شود.
71 - قطار شهری:
نوعی وسیله حمل و نقل عمومی است که در شهرها و حومه به جا به جایی مسافر پرداخته و
به طور معمول‌با چرخ‌های فلزی بر روی ریل حرکت می‌کند.
72 - قطعات و قسمت‌های اصلی:
کلیه قسمت‌های اساسی وسیله نقلیه شامل محور، موتـور، شاسی، اتاق و رنگ که تعویض
آنها باعث تغییرمشخصات اساسی وسیله نقلیه می‌گردد.
73- کارت پارک:
کارت یا برگه‌ای است که با پرداخت پول تهیه می‌گردد و به وسیله آن اجازه توقف در
مکان و زمان معین به‌خودرو داده‌شود.
74 - کارت شناسایی خودرو:
کارتی که مشخصات مالک و وسیله نقلیه شماره گذاری شده در آن ثبت و از سوی راهنمایی
و رانندگی‌صادر و به مالک وسیله نقلیه تسلیم می‌گردد.
75 - کاروان:
کاروان یا خانه سیار وسیله نقلیه غیر موتوری است که برای سکونت و یا کار استفاده
شده و عرض آن از2.6 متر و طول آن از 12 متر بیشتر نباشد.
76- کلاه ایمنی:
کلاهی است که راننده و سرنشین موتورسیکلت‌ها آن را برای محافظت سر خود در برابر
ضربات احتمالی‌ناشی از بروز سوانح به کار می‌برند.
77 - کمربند ایمنی:
تسمه‌ای که نیم تنه بالای راننده و هریک از سرنشینان را تحت کنترل و مهار ایمن خود
قرار می‌دهد تا درهنگام ضرورت، همچون کاهش ناگهانی سرعت یا توقف آنی خودرو که
ممکن است ناشی از ترمز یا برخوردبا جسم دیگر یا حوادث دیگر باشد، مانع از جدا شدن
سرنشینان و راننده از صندلی خود و اصابت به شیشه‌جلو یا دیگر قسمت‌های درونی و یا
پرتاب شدن به بیرون خودرو شود و حداقل دارای دو نقطه اتکا باشد.
78 - کوچه:
راهی در مناطق مسکونی که عرض آن حداکثر 6 متر باشد.
79- گذرگاه پیاده:
گذرگاهی در تقاطع راه ها، امتداد پیاده روها، سواره روها، روگذرها یا زیرگذرها یا
هر محل دیگری ازسواره رو که به وسیله خط کشی یا میخکوبی یا علایم دیگر، برای عبور
پیادگان اختصاص داده شده است.
80- گواهی‌نامه بین‌المللی رانندگی:
گواهی‌نامه‌ای است که به اعتبار گواهی‌نامه داخلی طبق مفاد قانون الحاق ایران به
کنوانسیون عبور و مروردر جاده‌ها و کنوانسیون مربوط به علایمراهها ـ مصوب 1354 ـ
توسط راهنمایی و رانندگی صادر می‌گردد ومدت اعتبار آن یک سال‌باشد.
81 - گواهی‌نامه رانندگی (پروانه رانندگی):
اجازه نامه برای رانندگی وسایل نقلیه که از طرف راهنمایی و رانندگی به نام افراد
صادر می‌شود.
82 - مجوز رانندگی با وسایل نقلیه عمومی:
اعم است از پروانه تاکسیرانی، بهره برداری، کارت و یا دفترچه کار (برگ فعالیت)
که از طرف مراجع‌صلاحیت دار به نام اشخاص صادر و اجازه رانندگی با وسایل نقلیه
عمومی را به آنان می‌دهد.
83 - مرجع صلاحیت دار:
وزارتخانه، سازمان، نهاد و دیگر دستگاه‌های مسؤو که به موجب قانون و یا تصویب
هیأت‌وزیران درموردی خاص وظایف و مسؤولیت‌هایی به عهده آنها گذاشته شده است.
84 - مراکز فنی مجاز:
مراکزی که به وسیله اشخاص حقیقی یا حقوقی با رعایت ضوابط و مقررات ستاد معاینه فنی
وابسته به‌شهرداری و یا سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای، حسب مورد برای انجام
معاینه فنی وسایل نقلیه درون‌شهری و برون شهری ایجاد می‌گردد.
85 - راههای شریانی درجه یک:
معابری هستند که در طراحی و بهره برداری از آنها به جا به جایی وسایل نقلیه موتوری
برتری دادهمیشود.
این معابر ارتباط با راههای برون شهری را تأمین می‌نمایند.
راههای شریانی درجه یک بر اساس نحوه کنترل دسترسی تقاطع‌ها به دو گروه آزادراه و
بزرگراه تقسیم‌می‌گردند که ضوابط اجرایی آنها را شورای‌عالی هماهنگی ترافیک شهرهای
کشور تعیین می‌نماید.
86 - راههای شریانی درجه دو:
معابری هستند که در طراحی و بهره برداری از آنها به جا به جایی و دسترسی وسایل
نقلیه موتوری برتری‌داده می‌شود.
برای رعایت این برتری حرکت پیادگان از عرض خیابان کنترل می‌شود.
راههای شریانی درجه دو شبکه اصلی راههای شهری را تشکیل می‌دهند که ضوابط اجرایی
آنها راشورای‌عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور تعیین می‌نماید و عبارتند از:
الف - شریانی اصلی:
راهی است که ارتباط بین خیابان‌های جمع و پخش کننده و بزرگراه‌ها را برقرار
می‌کند.
در این معابر فاصله‌های بین تقاطع‌ها نسبت به بزرگراه‌ها کمتر است.
ب - شریانی فرعی (خیابان جمع و پخش کننده):
راهی است که ارتباط بین خیابان‌های محلی و خیابان‌های شریانی اصلی را برقرار
می‌کنند.
در این خیابان‌ها محل عبور عابران پیاده از عرض خیابان باید مشخص باشد.
87 - راههای محلی:
راه‌هایی هستند که در طراحی و بهره‌برداری از آنها نیازهای وسایل نقلیه و عابران
پیاده، با اهمیت یکسان‌در نظر گرفته‌شود و ارتباط بین کوچه‌ها و خیابان‌های
شریانی فرعی را برقرار می‌کنند.
88 - معاینه فنی:
بازدید ظاهری و آزمایش‌های فنی برای تشخیص اصالت خودرو و سنجش میزان سلامت فنی،
ایمنی وزیست محیطی وسیله نقلیه.
89 - منطقه ممنوعه:
منطقه و محلی که آمد و شد وسایل نقلیه در آنها به وسیله علایم خاص و یا اعلام قبلی
مراجع‌صلاحیت‌دار ممنوع شده باشد.
90 - منعکس کننده نور:
عبارت از بازتاب کننده‌ای است که حضور وسیله نقلیه را از طریق انعکاس نوری که از
چراغ وسیله نقلیه‌دیگر به آن تابیده‌شود و یا از طریق انعکاس نور محیط، اعلام
می‌دارد.
91 - مواد خطرناک:
هر نوع مواد رادیو اکتیو، منفجـره، محترقه، مایعات و جامدات آتش زا یا سم‌ی و یا
اسیدی، گازهای‌فشرده، زباله ویژه و فاضلاب و مانند آن.
92 - موتورسیکلت:
وسیله نقلیه‌ای برای حمل انسان که دارای دو یا سه چرخ بااتاقک پهلو (ساید کار) یا
بدون آن و مجهز به‌یک موتور محرکه باشد.
93 - موتورسیکلت گازی (موتور گازی):
موتورسیکلتی است که هم دارای موتور و هم دارای ادوات پایی برای راندن باشد.
94 - نقص فنی:
هر نوع نقصان یا تغییر در وضعیت ظاهری و فنی وسیله نقلیه که موجب کاهش ضریب ایمنی
در رانندگی‌و یا افزایش بیش از حد مجاز گازهای آلاینده هوا و یا آلودگی بیش از حد
مجاز صدا گردد.
95 - واحد انتظامی:
منظور واحدهای نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران که به صورت پاسگاه‌ها و
کلانتری‌ها در نقاط‌مختلف کشور مستقر هستند.
96 - وزن با بار:
وزن وسیله نقلیه به اضافه وزن بار آن.
97 - وزن بارگیری شده:
عبارت است از مجموع وزن مسافران و کارکنان و محمولات.
98 - وزن بدون بار:
عبارت است از وزن وسیله نقلیه بدون راننده و مسافر و بار ولی با مخزن پر از سوخت و
با ابزار و آلاتی کهبه طور معمول وسیله نقلیه همراه دارد.
99 - وسیله نقلیه:
وسایل موتوری و غیر موتوری و موتورسیکلت که برای جابجایی انسان و کالادر راه به
کار می‌رود.
100- وسیله نقلیه امدادی:
وسیله ویژه خدمات انتظامی، ترافیکی، پزشکی، آتش نشانی و امداد اضطراری آب، برق
و گاز که به‌وسیله راهنمایی و رانندگی تعیین و با علایم ویژه مشخص می‌شود.
101 - وسیله نقلیه طویل (Long Vehicle):
وسیله نقلیه‌ای است که طول آن بیش از 12.5 متر باشد.
102 - وسیله نقلیه عمرانی:
وسیله نقلیه موتوری است که ویژه انجام کارهای فنی، عمرانی و مانند آن می‌باشد و
شامل بلدوزر، گریدر،غلطک، اسکریپر (زمین تراش) و غیره است.
103 - وسیله نقلیه غیر موتوری:
هر نوع وسیله نقلیه‌ای که نیروی محرکه آن از موتور نباشد.
104 - وسیله نقلیه فوق سنگین:
انواع خودرو و ادوات مربوط است که توانایی حمل محمولات وزین با وزن ناخالص بالاتر
از 40 تن وحجیم با حجمی با ابعاد مازاد بر اندازه‌های زیر را داشته باشد:
طول 16.5 متر، عرض 2.6 متر و ارتفاع 4.5 متر.
105 - وسیله نقلیه کشاورزی:
به وسایل نقلیه موتوری گفته می‌شود که علاوه بر حمل و نقل خود، ادوات دیگر و
دنباله بندهای کشاورزی‌را نیز جا به جا نموده و یا از نیروی محرکه تولیدی آنها
برای انجام عملیات مختلف کشاورزی استفاده می‌شودو شامل انواع تراکتور، کمباین،
تیلر و ماشین‌های خود کششی دیگر در بخش کشاورزی است.
106 - وسیله نقلیه مرکب:
عبارت است از چند وسیله نقلیه متصل به هم که به عنوان واحد در راه حرکت کنند.
107 - وسیله نقلیه مفصل دار:
وسیله نقلیه‌ای است که شامل یک کشنده و یا وسیله نقلیه موتوری و یک نیمه یدک متصل
به آن باشد که بابار یا محفظه حمل مسافر دارای عرض حداکثر 2.6 متر، طول حداکثر
18.35 متر، ارتفاع حداکثر 4.5 مترو وزن حداکثر40 تن است.
108 - وسیله نقلیه موتوری:
هر نوع وسیله نقلیه‌ای که دارای حداقل یک چرخ در جلو و دو چرخ در عقب بوده و دارای
موتور و سامانه‌انتقال قدرت است و برای حمل بار یا انسان به کار می‌رود که به آن
خودرو نیز گفته می‌شود.
فصل دوم - شماره گذاری
ماده 2- هر وسیله نقلیه موتوری و غیر موتوری و یدک متصل که در راه‌ها حرکت می‌کند
و همچنین‌وسایل نقلیه موتوری ویژه کشاورزی، صنعتی و عمرانی باید دارای شماره
باشند.
رانندگی با وسایل نقلیه‌ای که شماره یا پلاک نداشته یا دارای شماره و یا پلاک غیر
مجاز باشند، ممنوع‌است، مگر این که پیشتر مجوز حرکت از راهنمایی و رانندگی دریافت
کرده و همراه داشته باشند.
مأموران راهنمایی و رانندگی و پلیس راه از تردد خودروهای متخلف از این ماده، تا
انجام شماره گذاری‌جلوگیری به عمل خواهند آورد.
تبصره 1- تا زمانی که انجام عملیات شماره گذاری وسایل نقلیه کشاورزی، صنعتی و
عمرانی به طورکامل از سوی راهنمایی و رانندگی صورت نپذیرفته است و پس از آن، تردد
این وسایل بر اساس دستورالعملی‌که به تأیید وزارتخانه‌های کشور و راه و ترابری
می‌رسد، انجام خواهد شد.
تبصره 2- خودروها و موتورسیکلت‌ها و دوچرخه‌های ساخت داخل و وارداتی از نظر ایمنی
و کیفیت‌باید استانداردهای مصوب مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران را دارا
باشند و به علاوه از نظرآلودگی‌های زیست محیطی، استانداردهای مصوب شورای‌عالی
حفاظت محیط زیست را رعایت نموده‌باشند.
تبصره 3- تشخیص انواع وسایل نقلیه غیر موتوری که باید شماره گذاری شوند با
راهنمایی و رانندگی‌است، مگر در مواردی که قانون خاصی وجود داشته باشد.
ماده 3- مالک وسیله نقلیه موضوع ماده قبل مکلف است خود و یا به وسیله نماینده
قانونی خود، بامراجعه به نزدیکترین واحد شماره گذاری یا مرکزی که به همین منظور
تعیین و اعلام می‌گردد، مدارک لازم راارایه نماید.
واحد شماره گذاری پس از بررسی آنها، اقدام به تخصیص پلاک به شخص و تحویل آن
می‌نماید.
نصب پلاک با نظارت نماینده راهنمایی و رانندگی صورت می‌پذیرد.
چگونگی‌انجام شماره گذاری شامل مدارک مورد نیاز و خدمات پس از شماره گذاری و عوارض
و مالیات‌مصوب و مانند آنها در دستورالعمل مربوط از سوی راهنمایی و رانندگی مشخص و
اعلام خواهد شد.
تبصره 1- انواع پلاک‌ها و ابعاد و رنگ‌های آنها برای وسایل نقلیه مختلف در
دستورالعمل یاد شدهمشخص می‌گردد.
تبصره 2- هرگاه اشخاص دیگری در مالکیت وسیله نقلیه شریک بوده و یا نسبت به آن حق
عینی داشته‌باشند، نام و نشانی دقیق آنان نیز باید در درخواست قید شود.
ماده 4- در موارد زیر راهنمایی و رانندگی از انجام عمل شماره گذاری خودداری
می‌نماید:
الف - در صورتی که مفاد تبصره (2) ماده (2) رعایت نشده باشد و یا اصالت وسیله
نقلیه هنگام بازدید به‌وسیله مأموران مربوط تأیید نگردد.
ب - چنانچه مشخصات وسیله نقلیه با آنچه در اسناد مربوط ذکر شده مطابقت نداشته
باشد.
پ - اگر تخصیص شماره به نام مالک به دلایل قانونی ممنوع باشد.
ت - چنانچه وسیله نقلیه، علایم و تجهیزات پیش بینی شده در این آیین‌نامه را
نداشته باشد.
ث - هرگاه حقوق دولتی و عوارضی که به طور قانونی به وسیله نقلیه تعلق گرفته
پرداخت نشده باشد.
ج - در صورت نداشتن برگ معاینه فنی به استثنای وسایل نقلیه‌ای که از تاریخ ساخت
آنها دو سال سپری‌نشده است.
ماده 5- به هنگام نقل و انتقال مالکیت، اوراق شدن و یا از بین رفتن وسیله نقلیه،
پلاک‌ها در واحد شماره‌گذاری یا مراکز مجاز از روی وسیله نقلیه فک و نزد راهنمایی
و رانندگی نگهداری می‌شود.
تبصره - در صورت خرید خودرو، صاحب پلاک‌ها یا نماینده قانونی وی باید برای دریافت
مجوز نصب‌پلاک بر روی وسیله نقلیه خریداری شده به واحد شماره گذاری یا مراکز مجاز
مراجعه نماید.
ماده 6- اشخاص حقیقی یا حقوقی دارنده پلاک، مکلفند پس از گذشت حداکثر ده روز از
زمان تغییرمحل اقامت یا فعالیت، نشانی و کد پستی خود را به طور کتبی به نزدیکترین
واحد شماره‌گذاری اعلام نمایند.
مسؤولیتهای قانونی مربوط به اطلاع ندادن تغییر محل اقامت یا مرکز فعالیت به عهده
مالک یا نماینده‌قانونی وی خواهد بود.
ماده 7- در صورتی که وسیله نقلیه از سوی مراجع صلاحیت دار توقیف، تملیک، ضبط یا
مصادره شود،باید مراتب حداکثر ظرف پانزده روز از سوی مرجع مربوط و یا منتقل الیه
یا نماینده قانونی وی به واحدشماره گذاری محل اعلام گردد.
ماده 8- چنانچه پلاک به نام شخص حقوقی باشد، مدیر مربوط مکلف است حداکثر ظرف 48
ساعت‌پس از تاریخ درج آگهی انحلال در روزنامه، مراتب را به نزدیکترین واحد شماره
گذاری به طور کتبی اعلام‌نماید.
ماده 9- در صورت فوت یا محجور شدن مالک وسیله نقلیه، بر حسب مورد، نماینده قانونی
وراث باارائه گواهی تسلیم دادخواست حصر وراثت به دادگاه، و یا وصی و یا قیم مکلف
است حداکثر ظرف مدت دوماه از تاریخ فوت یا حجر به نزدیکترین واحد شماره گذاری برای
اعلام استفاده کننده مجاز از وسیله نقلیه‌مراجعه نماید.
ماده 10- اشخاص مندرج در مواد (8 و9) فوق مکلفند حداکثر ظرف مدت شش ماه، برای
معرفی مالک‌و یا متصرف قانونی جدید وسیله نقلیه، به منظور تغییر مالکیت و ثبت
آن، به راهنمایی و رانندگی مراجعه‌نمایند.
مراجعه نکردن در مهلت مقرر و سپری شدن مدت یاد شده موجب خواهد شد پلاک‌های وسیله
نقلیه ازدرجه اعتبار ساقط و غیر مجاز تلقی شود.
ماده 11- سازمان ثبت احوال کشور موظف است از طریق شبکه رایانه ای، اطلاعات فوت
شدگان راحداکثر ظرف مدت یک هفته از تاریخ فوت در اختیار راهنمایی و رانندگی محل
قرار دهد.
ماده 12- نصب پلاک بر روی وسیله نقلیه به طریق زیر انجام می‌گیرد:
الف - برای وسایل نقلیه سه چرخ یا بیشتر با وزن خالی بیش از 400 کیلوگرم، یک پلا
ک در جلو و پلاک‌دیگر در عقب آن نصب می‌شود.
ب - بر روی وسایل نقلیه دو چرخ تنها یک پلاک، آن هم در عقب وسیله نقلیه نصب
می‌گردد.
پ - بر روی یدک‌ها و نیمه یدک‌ها یک پلاک در عقب نصب می‌گردد.
ت - پلاک یا پلاک‌ها باید در محل تعیین شده نصب شوند.
ماده 13- به همراه یک زوج پلاک، پلاک سوم وسیله نقلیه نیز به صورت برچسب از سوی
راهنمایی ورانندگی یا اشخاص مورد تأیید او صادر و بر روی شیشه جلو یا عقب وسیله
نقلیه نصب می‌گردد.
این برچسب دارای اطلاعات شماره پلاک، تاریخ سپری شدن اعتبار پلاک، کد واحد
شماره‌گذاری وشماره شناسایی وسیله نقلیه (Vehicle Identification Number - Vin)
می‌باشد.
پلاک سوم با هر بار تمدید اعتبار پلاک، نقل و انتقال مالکیت و تعویض قطعات اصلی و
رنگ وسیله نقلیه بااطلاعات جدید تولید و جایگزین پلاک سوم پیشین خواهد شد.
زمان اجرای این ماده را راهنمایی و رانندگی تعیین می‌نماید.
ماده 14- در صورت مفقود شدن و یا سرقت پلاک، شماره پلاک یاد شده از فهرست
پلاک‌های فعال‌خارج و در فهرست پلاک‌های سرقتی و مفقود شده قرار داده خواهد شد.
تخصیص پلاک جدید به مالک وسیله نقلیه پس از سیر مراحل موضوع دستورالعمل ماده (3)
این آیین‌نامه‌صورت خواهد گرفت.
تبصره - برای پلاکی که زایل می‌شود، بنا به درخواست مالک و با مراجعه به واحد
شماره گذاری براساس دستورالعمل یاد شده پلاک جدید صادر می‌شود.
ماده 15- راهنمایی و رانندگی پس از تخصیص شماره پلاک به مالک وسیله نقلیه و ورود
اطلاعات مالک(شماره ملی) و وسیله نقلیه به سامانه، کارت مشخصات و شناسنامه
مالکیت وسیله نقلیه را صادر و بر حسب‌مورد، به نشانی (کدپستی) مالک ارسال و یا به
وی تسلیم می‌نماید.
ماده 16- هرگاه پلاک، کارت مشخصات یا شناسنامه مالکیت وسیله نقلیه مفقود و یا از
بین برود مالک‌یا نماینده قانونی وی مکلف است مراتب را حداکثر ظرف (48) ساعت به
واحد شماره گذاری راهنمایی ورانندگی و یا مراکز مجاز اعلام کند و اقدام به دریافت
پلاک جدید، کارت مشخصات یا شناسنامه مالکیت‌المثنی نماید.
ماده 17- سازندگان و فروشندگان وسایل نقلیه موتوری موظفند به منظور عرضه و انتقال
وسایل نقلیه ازمحلی به محل دیگر یا برای انجام آزمایش فنی وسیله نقلیه بدون انجام
تشریفات شماره گذاری از راهنمایی ورانندگی پلاک ویژه دریافت نمایند.
دستورالعمل مربوط به مدت اعتبار و همچنین نحوه استفاده از پلاک ویژه و چگونگی
ارائه اطلاعات موردنیاز از سوی راهنمایی و رانندگی عیین و اعلام می‌گردد.
ماده 18- راهنمایی و رانندگی می‌تواند پلاک ویژه تحویلی به سازندگان یا فروشندگان
وسایل نقلیه را، به‌علت نداشتن نیاز به استفاده یا استفاده برخلاف مقررات پس
بگیرد.
ماده 19- کلیه کارخانجات سازنده و مونتاژ خودرو و موتورسیکلت مکلفند تولیدات خود
را پیش ازعرضه به بازار و فروش به اشخاص، با نظارت و برابر دستورالعمل اعلا
می‌راهنمایی و رانندگی شماره گذاری‌نمایند.
ماده 20ـ هنگام نقل و انتقال مالکیت وسایل نقلیه، متعاملین یا قائم مقام قانونی
آنها ابتدا درخواست‌خود را به راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی یا مراکز مجاز
تعیین شده ارایه می‌نمایند تا پس از احراز اصالت‌خودرو و تطبیق مدارک آنها، نسبت
به فک پلاک منصوبه بر روی خودروی مورد معامله و اختصاص پلاک‌جدید و صدور شناسنامه
جدید و ثبت تغییرات مزبور در نظام رایانه‌ای راهنمایی و رانندگی اقدام گردد.
سپس مراتب به طور کتبی توسط راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی یا مراکز مجاز تعیین
شده به دفتراسناد رسمی جهت تنظیم سند رسمی انتقال، منعکس می‌گردد.
کارت خودرو از سوی راهنمایی و رانندگی بعد از تأیید مراتب تنظیم سند در دفترخانه
اسناد رسمی که‌بوسیله پست سفارشی یا رایانه‌ای به سیستم راهنمایی و رانندگی منعکس
می‌شود، به خریدار تحویل می‌گردد.
گواهی راهنمایی و رانندگی و شناسنامه صادره تا دو ماه اعتبار دارد و در خلال مدت
مذکور متعاملین یاقائم مقام قانونی آنها موظفند برای ثبت معامله و درج آن در ذیل
شناسنامه (محل مخصوص) به دفتر اسنادرسمی مراجعه نمایند.
تبصره - شرایط و نحوه احراز صلاحیت مراکز مجاز موضوع این فصل و نحوه نظارت بر
آنها به موجب‌دستورالعملی خواهد بود که با پیشنهاد راهنمایی و رانندگی به تصویب
وزیر کشور می‌رسد.
ماده 21- مالک وسیله نقلیه چنانچه قصد تغییر رنگ یا تعویض هر یک از قطعات اصلی
وسیله نقلیه‌شامل موتور، شاسی و اتاق را داشته باشد باید پیشتر مجوز لازم را از
واحد شماره گذاری راهنمایی و رانندگی‌دریافت نماید.
تبصره - وسایل نقلیه عمومی باری و مسافری مشمول مقررات مربوط می‌باشند.
ماده 22- تعویض قطعات اصلی و همچنین تغییر رنگ وسایل نقلیه وارداتی پیش از شماره
گذاری نیزمنوط به دریافت مجوز کتبی از واحدهای شماره گذاری می‌باشد.
ماده 23- در صورت سرقت، مفقود شدن و یا اگر به هر علتی وسیله نقلیه‌ای مورد تصرف
غیرقانونی‌قرار گیرد، مالک و یا نماینده قانونی وی مکلف است بلافاصله مراتب را به
نزدیکترین واحد انتظامی اعلام‌نماید.
ماده 24- هرگاه پلاک به اشتباه بر روی وسیله نقلیه نصب شده باشد، راهنمایی و
رانندگی موظف است‌پلاک مالک وسیله نقلیه را اخذ و پس از رفع اشتباه پلاک را
بازگرداند.
ماده 25- هر شخص حقیقی یا حقوقی می‌تواند به تعداد وسایل نقلیه ملکی خود مطابق
ماده (3) پلاک‌دریافت نماید.
نقل و انتقال هر یک از وسایل نقلیه تابع مقررات این آیین‌نامه خواهد بود.
فصل سوم - گواهی‌نامه رانندگی
ماده 26- هرکس بخواهد با هر نوع وسیله نقلیه موتوری زمینی رانندگی نماید باید
گواهی‌نامه متناسب‌رانندگی با آن وسیله نقلیه را دارا باشد.
با متخلفان برابر قوانین و مقررات رفتار می‌شود.
ماده 27- انواع گواهی‌نامه‌های رانندگی به شرح جدول پیوست شماره (1) و توضیحات آن
است، که باشرایط زیر از سوی راهنمایی و رانندگی صادر می‌شود:
الف ـ شرایط شرکت در آزمایش‌ها و صدور گواهی‌نامه موتورسیکلت گازی یا موتور گازی
(گواهی‌نامهالف - 1)
1- حداقل سن 15 سال تمام
2- ارائه گواهی سلامت جسمی و روانی از مراجع صلاحیت دار پزشکی
3- قبول شدن در آزمون‌های آیین‌نامه و مهارت عملی رانندگی با موتورگازی
ب ـ شرایط شرکت در آزمایش‌ها و صدور گواهی‌نامه موتورسیکلت‌های با حجم موتور تا
200 سی سی( گواهی‌نامه الف -2)
1- حداقل سن 17 سال تمام
2- ارایه گواهی سلامت جسمی و روانی از مراجع صلاحیت دار پزشکی
3 - قبول شدن در آزمون‌های آیین‌نامه و مهارت عملی رانندگی با موتورسیکلت مربوط
پ ـ شرایط شرکت در آزمایش‌ها و صدور گواهی‌نامه موتورسیکلت‌های با حجم موتور بالای
200 سی‌سی و سه چرخ با وزن تا 400 کیلوگرم (گواهی‌نامه الف -3)
1 ـ حداقل سن 18 سال تمام
2 ـ ارایه گواهی سلامت جسمی و روانی از مراجع صلاحیت‌دار پزشکی
3 ـ د ارا بودن گواهی‌نامه موتورسیکلت تا200 سی سی حجم موتور (الف -2) که حداقل یک
سال تمام‌از تاریخ صدور آن گذشته باشد
4 - قبول شدن در آزمون‌های آیین‌نامه و مهارت عملی رانندگی با وسیله نقلیه مربوط
ت - شرایط شرکت در آزمایش‌ها و صدور گواهی‌نامه (گواهی‌نامه ب -1)
1 ـ حداقل سن 18 سال تمام
2 ـ ارایه گواهی سلامت جسمی و روانی از مراجع صلاحیت دار پزشکی
3 ـ قبول شدن در آزمون‌های آیین‌نامه و مهارت عملی رانندگی با وسیله نقلیه مربوط،
این نوع گواهی‌نامه‌برای درخواست کنندگان در اولین مرحله با اعتبار موقت یک ساله
صادر می‌شود و در مدت یاد شده دارنده‌آن مکلف به رعایت محدودیت‌ها و شرایط ویژه‌ای
می‌باشد که در صورت رعایت آنها و رعایت مقررات این‌آیین‌نامه و مرتکب نشدن تخلف،
به گواهی‌نامه رانندگی با اعتبار موضوع تبصره (6) این ماده تبدیل خواهدشد.
شرایط و ضوابط مربوط به رانندگی با گواهی‌نامه موقت و نحوه تبدیل آن، به موجب
دستورالعملی است کهبه پیشنهاد راهنمایی و رانندگی و تصویب وزیر کشور، مشخص و
اعلام می‌گردد.
ث ـ شرایط شرکت در آزمایش‌ها و صدور گواهی‌نامه (ب -2)
1 ـ حداقل سن 21 سال تمام
2ـ سپری شدن حداقل دو سال تمام از تاریخ دریافت گواهی‌نامه رانندگی (ب -1)
3 ـ ارایه گواهی سلامت جسمی و روانی از مراجع صلاحیت‌دار پزشکی
4 ـ قبول شدن در آزمون‌های آیین‌نامه و مهارت عملی رانندگی با وسیله نقلیه مربوط
ج ـ شرایط شرکت در آزمایش‌ها و صدور گواهی‌نامه (پ -1)
1ـ حداقل سن 23 سال تمام
2ـ سپری شدن حداقل دو سال تمام از تاریخ دریافت گواهی‌نامه رانندگی (ب-1)
3ـ ارایه گواهی سلامت جسمی و روانی از مراجع صلاحیت دار پزشکی
4ـ قبول شدن در آزمون‌های آیین‌نامه و مهارت عملی رانندگی با وسیله نقلیه مربوط
چ ـ شرایط شرکت در آزمایش‌ها و صدور گواهی‌نامه (پ -2)
1ـ حداقل سن 23 سال تمام
2ـ سپری شدن حداقل دو سال تمام از تاریخ دریافت گواهی‌نامه رانندگی (ب -2)
3ـ ارایه گواهی سلامت جسمی و روانی از مراجع صلاحیت دار پزشکی
4ـ قبول شدن در آزمون‌های آیین‌نامه و مهارت عملی با وسیله نقلیه مربوط ح ـ شرایط
شرکت درآزمایش‌ها و صدور گواهی‌نامه (ت -1)
1ـ حداقل سن 25 سال تمام
2ـ سپری شدن حداقل دو سال تمام از تاریخ دریافت گواهی‌نامه رانندگی (پ -1)
3ـ ارایه گواهی سلامت جسمی و روانی از مراجع صلاحیت دار پزشکی
4ـ قبول شدن در آزمون‌های آیین‌نامه و مهارت عملی با وسیله نقلیه مربوط
خ ـ شرایط شرکت در آزمایش‌ها و صدور گواهی‌نامه (ت -2)
1ـ حداقل سن 25 سال تمام
2ـ سپری شدن حداقل دو سال تمام از تاریخ دریافت گواهی‌نامه رانندگی (پ -2)
3ـ ارایه گواهی سلامت جسمی و روانی از مراجع صلاحیت دار پزشکی
4ـ قبول شدن در آزمون‌های آیین‌نامه و مهارت عملی رانندگی با وسیله نقلیه مربوط
د ـ شرایط شرکت در آزمایش‌ها و صدور گواهی‌نامه رانندگی ویژه وسایل نقلیه سبک
عمرانی وکشاورزی
1ـ حداقل سن 18سال تمام
2ـ ارایه گواهی سلامت جسمی و روانی از مراجع صلاحیت دار پزشکی
3ـ قبول شدن در آزمون‌های آیین‌نامه و مهارت عملی رانندگی با وسیله نقلیه مربوط
ذ ـ شرایط شرکت در آزمایش‌ها و صدور گواهی‌نامه رانندگی ویژه وسایل نقلیه سنگین
عمرانی و کشاورزی‌و وسایل نقلیه فوق سنگین
1- حداقل سن 23 سال تمام
2- ارایه گواهی سلامت جسمی و روانی از مراجع صلاحیت دار پزشکی
3 - قبول شدن در آزمون‌های آیین‌نامه رانندگی و مهارت عملی رانندگی با وسیله نقلیه
مربوطدرگواهی‌نامه‌های رانندگی ویژه، نوع وسیله نقلیه‌ای که دارنده می‌تواند با
آن رانندگی کند، قید می‌شود.
برای رانندگی با وسایل نقلیه ویژه‌ای که سرعت آنها از 30 کیلومتر در ساعت تجاوز
می‌کند، در شهرها وراه‌های عمومی، علاوه بر داشتن گواهی‌نامه ویژه، داشتن
گواهی‌نامه (پ -1) نیز ضروری است.
تبصره 1- در کلیه موارد بالاعلاوه بر رعایت شرایط تعیین شده، ارائه گواهی طی دوره
آموزش آیین‌نامه ومقررات راهنمایی و رانندگی و همچنین ارائه گواهی طی دوره کسب
مهارت عملی رانندگی، از آموزشگاه‌هایرانندگی مجاز الزامی می‌باشد.
درخواست کنندگان یا دارندگان گواهی‌نامه‌های (ب، پ و ت) که خواستار رانندگی با
وسیله نقلیه دارای‌یدک هستند، باید آموزش‌های لازم را کسب نمایند.
برای وسایل نقلیه ویژه با توجه به کاربری مربوط، ارائه گواهی کسب مهارت عملکرد
ویژه از مراکز مجازیاد شده الزامی است.
تبصره 2- راهنمایی و رانندگی می‌تواند در صورت لزوم آزمایش مجدد مقررات راهنمایی و
رانندگی راپیش از انجام آزمون مهارت عملی از درخواست کنندگان به عمل آورد.
تبصره 3- مراجع انجام معاینات پزشکی و همچنین ضوابط احراز سلامت جسمی و روانی
درخواست‌کنندگان و هرگونه تغییر در آن به پیشنهاد وزارت بهداشت، درمان و آموزش
پزشکی توسط کارگروهی متشکل‌از نمایندگان وزارتخانه‌های کشور، راه و ترابری،
بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و راهنمایی و رانندگی‌تعیین می‌گردد ( پیوست شماره
2).
تبصره 4- درکلیه موارد بالاآزمون آیین‌نامه و مقررات راهنمایی و رانندگی به صورت
نوشتاری و یارایانه‌ای انجام می‌گیرد.
تبصره 5- مدت اعتبار انواع گواهی‌نامه رانندگی پنج سال است و پس از پایان اعتبار
آن و در صورت‌احراز سلامت جسمی و روانی، برای دوره‌های پنج ساله تمدید می‌گردد.
برای افرادی که سن آنها بیش از 70 سال تمام باشد، لازم است سلامت جسمی و روانی هر
دو سال بررسی‌و احراز گردد.
ماده 28- وضعیت ظاهری درخواست کننده (نقص عضو) با گواهی سلامت جسمی و روانی صادره
ازمراکز پزشکی مجاز تعیین شده به وسیله افسران کارشناس تطبیق داده می‌شود و در
صورت وجود مغایرت‌موضوع به کمیسیون پزشکی نیروی انتظامی ارجاع می‌گردد.
ماده 29- درخواست کننده هر نوع گواهی‌نامه رانندگی باید مدارکی را که از طرف
راهنمایی و رانندگی‌اعلام می‌شود به مراجع آگهی شده ارائه کند.
ماده 30- مندرجات گواهی‌نامه رانندگی شامل نوع و یا پایه و گروه گواهی‌نامه
رانندگی، مدت اعتبار،مشخصات راننده (کد ملی)، نام واحد صادرکننده، امضای صادر
کننده، شماره مسلسل، تاریخ و شماره‌صدور، عکس درخواست کننده، مهر واحد صدور و
مشخصات ضروری دیگر می‌باشد.
ماده 31- هرگاه درخواست کننده گواهی‌نامه رانندگی در آزمایش‌های مربوط موفق گردد،
گواهی‌نامه‌رانندگی پس از رویت مدارک لازم صادر و به او تسلیم خواهد شد.
دارنده گواهی‌نامه موظف است ظرف یک ماه پیش از پایان مهلت مقرر، برای تمدید مدت
اعتبار یاتعویض آن به گواهی‌نامه معادل به راهنمایی و رانندگی مراجعه نماید.
راهنمایی و رانندگی هنگام تمدید یا تعویض گواهی‌نامه، ضمن دریافت گواهی سلامت
جسمی و روانی ازدرخواست کننده، می‌تواند آزمون‌های لازم را از وی به عمل آورد.
مأموران راهنمایی و رانندگی و پلیس راه هنگام کنترل گواهی‌نامه رانندگان موظفند در
صورتی که تاریخ‌اعتبار آن سپری شده باشد، گواهی‌نامه رانندگی را با ارائه رسید اخذ
و پس از اعمال قانون، گواهی‌نامه یاد شده‌را برای تمدید و یا تجدید به اداره
مربوط ارسال نمایند.
نمونه سوالات آیین نامه راهنمایی و رانندگی با جواب pdf
نمونه سوالات آیین نامه راهنمایی و رانندگی با جواب
دارنده گواهی‌نامه موظف است حداکثر ظرف مدت یک ماه با مراجعه به واحد مربوط برای
دریافتگواهی‌نامه رانندگی جدید اقدام نماید.
تبصره 1- دارندگان گواهی‌نامه پایه بالاتر در گروه مربوط، می‌توانند رانندگی
وسایل نقلیه موضوع‌گواهی‌نامه‌های پایه پایین تر، به جز پایه (الف)، را انجام
دهند.
تبصره 2- دستورالعمل نحوه زمانبندی و ضوابط چگونگی انجام آزمونها، تمدید اعتبار،
تجدید آزمون‌در صورت مردود شدن درخواست کننده و نحوه و میزان عوارض و مالیات مصوب
قابل دریافت و نظایر آن‌از سوی راهنمایی و رانندگی تهیه و به اطلاع عموم رسانده
می‌شود.
ماده 32- در صورتی که دارنده گواهی‌نامه بخواهد برای دریافت گواهی‌نامه از انواع
دیگر اقدام نماید،موظف است در آزمون‌های مربوط شرکت کند.
پس از قبول شدن چنانچه گواهی‌نامه قبلی پیش نیاز گواهی‌نامه مورد درخواست باشد، از
درخواست‌کننده اخذ و گواهی‌نامه جدید صادر و به وی تحویل می‌گردد.
ماده 33- رانندگی با هر نوع تاکسی و وسایل نقلیه عمومی در شهرها و وسایل نقلیه
عمومی جاده ای،علاوه بر گواهی‌نامه رانندگی متناسب، حسب مورد، نیازمند داشتن
مجوز از شهرداری و یا دفترچه کار یا برگ‌فعالیت صادره از سوی وزارت راه و ترابری
می‌باشد.
ماده 34- درصورتی که گواهی‌نامه رانندگی مفقود شود یا از بین برود، دارنده آن
می‌تواند درخواست‌صدور المثنی نماید.
پس از احراز درستی ادعای درخواست کننده، با دریافت مدارک لازم وگواهی سلامت جسمی
و روانیدرخواست کننده و با رعایت ضوابطی که راهنمایی و رانندگی اعلام می‌نماید،
گواهی‌نامه المثنی صادر و به وی‌تسلیم می‌گردد.
ماده 35- دارندگان گواهی‌نامه‌های معتبر خارجی (اعم از ایرانیان یا خارجیان)
می‌توانند تا شش ماه‌پس از ورود در ایران رانندگی نمایند.
